پرسش_پاسخ_مهدوی

فلسفه توسّل به امام زمان ‏(عج) چیست؟

توسل، وسیله و واسطه قرار دادن چیزی بین خود و مطلوب است. وسیله بر دو نوع است: گاهی از امور مادی است، مثل آب و غذا که وسیله رفع تشنگی و گرسنگی است و زمانی نیز از امور معنوی است، مثل گناهکاری که خدا را به مقام و جاه یا حقیقت پیامبر (ص) قسم می‌‏دهد تا از گناهش بگذرد. در هر دو صورت وسیله لازم است؛ زیرا خداوند متعال جهان آفرینش را به بهترین صورت آفریده است، آنجا که می‌‏فرماید: «َالَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَی‏ءٍ خَلْقَهُ ۱ »
جهان بر اساس نظم علت و معلول و اسباب و مسببات، برای هدایت و رشد و تکامل انسان‏‌ها آفریده شده است و نیازمندی‌های طبیعی بشر با عوامل و اسباب عادی برآورده می‌‏گردد. فیوضات معنوی خداوند همچون هدایت، مغفرت و آمرزش نیز بر اساس نظامی خاص بر انسان‌‌ها نازل می‌‏‌شود و اراده حکیمانه خداوند بر این تعلّق گرفته که امور از طریق اسباب خاص و علل معین به انسان‏‌‌ها برسد.

بنابراین،‌‌ همان‌گونه که در عالم ماده نمی‌‏توان پرسید: چرا خداوند متعال زمین را با خورشید نورانی کرده و خود بی‌‌واسطه به چنین کاری دست نزده است؟ در عالم معنا نیز نمی‌‏توان گفت: چرا خداوند مغفرت خویش را به واسطه اولیای الهی شامل حال بندگان می‌‏کند.
شهید مطهری: فعل خداوند دارای نظام است. اگر کسی بخواهد به نظام آفرینش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همین جهت است که خدای متعال گناه‏کاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم (ص) بروند و علاوه بر اینکه خود طلب مغفرت کنند، از آن بزرگوار بخواهند که برای ایشان طلب مغفرت کند. قرآن کریم می‌‏فرماید: «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جآؤُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً ۲» “اگر ایشان هنگامی که [با ارتکاب گناه] به خود ستم کردند، نزد تو می‌‏‌آمدند و از خدا آمرزش می‌‏‌خواستند و پیامبر هم برای ایشان طلب مغفرت می‌‏کرد، خدا را توبه‌پذیر مهربان می‌‏یافتند.”

از همین رو می‌‏بینیم که در قرآن و سنت تأکید فراوانی بر وسیله و توسل شده است. خداوند متعال می‌‏فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیهِ الوَسِیلَةَ ۳» “‌ای مؤمنین! تقوا پیشه کنید و برای رسیدن به او وسیله طلب نمایید.”
اثر و فایده دیگری که در توسل به اولیای الهی خصوصاً ذوات مقدسه اهل بیت (ع) است اینکه مردم به جهت دریافت فیوضات الهی به واسطه آنان، نه تنها به مقام شامخ آنها از نبوت یا امامت یقین حاصل می‌‏کنند، بلکه از باب اینکه «الانسان عبید الاحسان» فرمان بردار دستورات آنها که‌‌ همان دستورات خداوند است می‌‏شوند.

۱: سوره سجده آیه ۷
۲: سوره نساء آیه ۶۴
۳: سوره مائده آیه ۳۵
(کتاب موعودشناسی و پاسخ به شبهات؛ علی اصغر رضوانی)